Odette, Marijke en Martijn lazen Transforming Emotion van Glenda Fredman en waren onder de indruk. Fredman pleit voor een contextuele en relationele aanpak, een narratieve systeembenadering. Deze benadering staat haaks op hoe we in het algemeen in emoties interveniëren en op aannames dat emoties van binnen zitten, aan de buitenkant te herkennen zijn en dat er universele, gewenste en ongewenste emoties zouden zijn. Deze aannames kunnen gesprekken over emoties op slot zetten. Maar hoe moeilijk is dat niet in de praktijk: nieuwsgierig zijn, onderzoeken, niet-weten en het oordeel bij de ander laten? Met een ander te gaan puzzelen over de betekenis van ervaringen met emoties die in contexten en relaties zijn opgedaan, in plaats van de expert te zijn, die het wel weet voor een ander. Odette, Marijke en Martijn realiseren zich dat het niet eenvoudig is je eigen reflexen of impulsen in reactie op emotieverhalen uit te zetten en werden door het werk van Fredman zich bewust van de eigen emotionele veronderstellingen.
Een narratieve benadering brengt dan uitkomst. Door te expliciteren vanuit welke emotionele theorieën je interventies doet. Door de verrassende onderzoekende vragen, die helpen emoties uit te pluizen, in plaats van voor de ander te concluderen. Deze vragen ondersteunen het exploreren van de betekenis van emoties in relaties, contexten en historie, om zo emotieverhalen te achterhalen. Vragen die ondersteunen bij dit puzzelen: ‘Wat zou een woord zeggen, als het zou kunnen praten?’, ‘Of hoe doen jullie hier eigenlijk woede met elkaar?’ of ‘Waar steekt de woede de vinger voor op?’ Voorbeelden die alternatieve mogelijkheden voor een gesprek introduceren. In plaats van bijvoorbeeld de woede (of het uit de bocht te vliegen) – en daarmee het falen of het etiket – enkel bij een persoon te beleggen. Door deze en andere narratieve vragen zou er ‘zomaar’ een sociaal systeem in de kamer kunnen verschijnen en een waaier aan andere verhalen. Zouden we niet veel vaker vragen moeten stellen over het doen van emoties, met oog voor de contexten en relaties? En minder over het hebben van emoties?
Literatuur
Devisch I. (2024) Een kleine filosofie van grote emoties. Pelckmans
Fredman G. (2004), Transforming emotion. Conversations in counselling and psychotherapy. Whurr Publishers – London.
Vermeire S. & Termijn J. red. (2017). Wegen naar her-verbinding. Narratieve, collaboratie en dialogische praktijken. Antwerpen: Interactie-Academie VZW
White M. (2007), Narratieve therapie in de praktijk. Verhalen die werken. Norton & Company – New York
Swart, C. (2013), Re-authoring the world: The narrative lens and practices for organisations, communities and individuals, Knowledge Resources Publishing Pty Ltd. – Johannesburg