Waar gaat het heen?

Facing Fragility II

De directie (2009) De lange man heeft zijn stoel naar achteren gereden, zijn rug is naar het raam gekeerd. Alsof hij zich wil onttrekken aan het enorme bureau, wat de hele kamer vult. Een directiekamer in een koopmanshuis aan een gracht. Hij zit gebogen, zijn ellenbogen rusten op zijn knieën. Zijn gezicht verborgen onder een bos grijzende krullen. Op zijn knieën vallen druppels. Het indigo blauw van de spijkerstof kleurt donker. Een action painting⁰ geschilderd met tranen. Uit de tranen wellen woorden op. Geen verongelijkte woorden. Maar ontluisterde. Over dat de plannen waar met hart en ziel aan is gewerkt het papier niet afkomen. In een la verdwijnen. Zonder ooit de leefwereld te bereiken waar ze wilden bijdragen aan menselijk welbevinden. Halverwege weggewoven met ongeduldige, onbegrijpende ogen. Ogen gefocust op stroomlijnen, opschalen, ogen die het menselijke verzaken. De tranen van de lange man kijken niet weg van het molenwiekgevecht tussen systeem- en leefwereld. Ze wassen het venster op de wereld schoon en doorzien hoe we elkaar jachtig wijs maken dat we beter weten, alsof de leefwereld te ontstijgen zou zijn. In wezen zijn het gelukkige tranen. Uit ogen die op het punt staan om door de tranen heen te kijken en directie onderscheiden.

Midzomer (2012) De witte haren van mijn leermeester omringen zijn lichtblauwe ogen. Een engel die al decennia lang de rauw poëtische songteksten schrijft waarmee Nederlandstalige troubadours als Herman van Veen harten breekt. Hij staart naar het A4tje met de titel van het boek wat ik wil uitwerken¹: Pleidooi voor Onbevangenheid. Alles in mij is ervan overtuigt dat hij het goed zal vinden. Ik zit klaar om het compliment dat zeker en vast komen gaat in ontvangst te nemen. Dan kijkt hij op en zegt: ’Nou, dit gaat het dus niet worden Marjorieke, dit laat werkelijk geen enkele ruimte!’ Er gaat een specifiek soort verwarring door me heen, een die me niet vreemd is, een die alles op scherp zet, elektrisch, van top tot teen. Een verwarring die precies weet dat wat hij zegt raak is, en tegelijkertijd een verwarring die zich radeloos afvraagt Wat nu?! Het brengt een crack teweeg, a crack in everything, that’s how the light gets in². 

Winterwende (2021) Volgens zowel westerse als oosterse wijsheid is de winterwende een tijd van stilhouden. Een tijd van natuurlijke reflectie, die moed vraagt om onder ogen te zien, om het autonome proces van het leven door je heen te laten gaan, om van weten naar niet weten te gaan, te zijn met wat is. De donkerte nodigt de realiteitszin van de melancholie uit³. Zodat we in het licht van de komende midzomer niet bevangen zullen raken door overmoed. De conventioneel, eigentijdse aanname van vooruitgang is dat we ons ontwikkelen van niet weten naar weten. Met als verwachtingsvol vergezicht: Grip⁴. De Taoistische weg gaat van weten naar niet weten, kennis genereert complexiteit, wijsheid genereert eenvoud⁵. Met als vergezicht: Verwondering. 

Voornemen 

Honderden malen zal ik mijn lantaarn nemen, om te zoeken, midden overdag.⁶

Rest mij u voor nu een mooi nieuw jaar toe te wensen … 

Marjorieke Glaudemans
kunstenaar/schrijver, docent, procesbegeleider van mensen in organisatie  

21 december 2021

p.s.
Deze notities ontstaan tegen de achtergrond van de queeste ‘Waarom organiseren we de wereld zoals we dat doen? Hoe lukt het ons keer op keer om verstrikt te raken in de systemen die we notabene zelf bedenken?’ Middels assemblage beoog ik empathische beelden op te roepen van een waarnemen en een introspectie die voorbij gaan aan het paradigma van functioneel denken. Het autobiografische is hierin een vehikel en geen doel op zich⁷. Als uw interesse is gewekt in wat een kunstenaar beweegt zich tegen de wereld van organisatie aan te bemoeien kunt u verder lezen in de toelichting.  

Noten 

0. Action painting of abstract expressionisme, een kunstenaarsstroming met o.a. Jackson Pollock en Willem de Kooning.  

1. Het boek verscheen in 2015 bij uitgeverij IJzer onder de titel ‘Is er ruimte in de gevestigde orde?, over het individuele in organisatie, management en bestuur’. 
2. Leonard Cohen in Anthem.

3. Professor Cornelis Verhoeven over melacholie in Alledaagse mijmeringen, Damon, 2021, p 60-65. 

4. Met dank aan de conversatie over grip met collega Ilse van Kemenade van trainersgroep Wilde Kastanje.  

5. Vrij naar de I’Tjing en naar Jaap Voigt in o.a. Leven en Werken in het Ritme van de Seizoenen.

6. Vrij naar de kunstenaar/schrijver Henri Micheaux.

7. In tegenstelling tot de l’art pour l’art houding van de Tachtigers, met hun bekende uitspraak over dat kunst ‘de allerindividueelste expressie van de allerindividueelste emotie’is.