Is er iets wat we zouden kunnen doen?

Het onder ogen zien van onze eigen fragiliteit hebben we hard nodig om ons te kunnen verhouden met de fragiliteit die we wereldwijd zien. De huidige comunicatietechnologie stelt ons in staat om op de voet te volgen wat er overal plaatsvindt. Met alle onmacht en overweldiging van dien. Het onder ogen zien van onze kwetsbaarheid helpt ons voor te stellen dat wij het zouden kunnen zijn met onze geliefden, collega’s vrienden, opgebouwde orde, in de stoffige puinvelden met radeloze mensen. Mannen, vrouwen, kinderen, aardbevingen, bombardementen, levens zomaar beëindigt of verstoord in een enkele beweging. Het helpt om de onmacht¹ te dragen als je de escalatie ziet, het van alle kanten grensoverschrijdende, waar woorden te kort schieten en hulp al helemaal. We vinden er natuurlijk van alles van. Maar blijft het dan niet meestal bij een ‘wij en zij’? Wij hier, zij daar? Wat als we de mensheid zouden waarnemen als een wereldwijd wij? Wat zou dan onze respons zijn?

Waartoe de mens in staat is en wat daaruit voortkomt zei kunstenaar Joseph Beuys om de sociale scheppende kracht van de mens aan te duiden. Dat vraagt hele grote voorzichtigheid want als de grens van onvoorzichtigheid eenmaal overtreden is het voordat we het doorhebben een moeilijk omkeerbaar moeilijk te stoppen vernietigen geworden. Ik wens ons allemaal, wereldwijd, alle moed toe om getuige blijven en in alle waardigheid de fragiliteit van onszelf, en dus de mens, onder ogen te blijven zien. En te blijven kijken waar het ondraaglijk wordt, je hoofd niet weg te draaien. Jezelf toe te staan compassie te voelen – al veroorzaakt dat een ondraaglijk rauw hart – voor al die situaties die almaar doorgaan terwijl de dagdagelijkse orde hier ook almaar doorgaat. Het enige intelligente² wat we in mijn ogen kunnen doen is regelmatig de tijd te nemen om, midden in de dagdagelijkse orde, stil te staan bij al dat alles wat voortdurend tegelijkertijd plaatsvindt. En je als de ene mens hier voor een moment te verplaatsen in die ene mens daar in de verre verte wiens fragiele leven verwoest is. En je voor een moment levendig voor te stellen wat het betekent om daar te zijn. Vaak is die mens in de verte dichterbij dan je denkt en vind ook verwoesting plaats bij de mensen direct naast je. Het is mogelijk iets wat we zouden kunnen doen: facing fragility.

Najaar 2023, Marjorieke Glaudemans

1. Onmacht in samenleving en organisatie, Boom, 2020, het boek van collega’s Jaap van ‘t Hek en Leike van Oss is immer actueel, binnen en ver buiten het organizationele denken.
2. The intelligent Heart, A Guide to the Compassionate Life, Dzigar Kongtrul,Shambala, 2016.