Team, een term voor misverstanden

Het komt regelmatig voor dat ik betrokken ben bij herontwerp en herinrichting van organisaties en netwerken in het sociaal domein. Daarbij is in deze context de term ‘team’ een veel gebruikte term. Vaak heb ik interessante gesprekken met mijn opdrachtgever hierover. Hoe gebruiken zij die term? En hoe wordt die door medewerkers in hun organisatie gebruikt?

Vaak gebruiken bestuurders en managers deze term om een organisatie-eenheid of een groep medewerkers aan te duiden. Zij hebben opvattingen over hoe groot zo’n team kan zijn, welke taken je bij een team kunt neerleggen enz. De ordening in teams vindt plaats op basis van het type werk, een indeling naar regio of wijk of op basis van een doelgroep. In feite wordt het woord team hier gebruikt voor het toepassen van horizontale arbeidsdeling. Het gaat om verdeling van werk en om de coördinatiemechanismen die daarbij horen. Het werk wordt in het sociaal domein voor het overgrote deel door individuele medewerkers uitgevoerd.

Medewerkers geven vaak een totaal andere betekenis aan de term ‘team’. Zij hebben opvattingen en aannames over wat een team is, wanneer je samen een team vormt en wat je dan samen doet. Het gaat hen vaak om de werkrelatie en om een gedeeld professioneel kader. Veelal wordt een team ook gezien als een honk, een thuisbasis, waar je je ei kwijt kunt, je kunt opladen e.d. Dat schept verwachtingen naar jezelf en naar de ander.
Ik hoor regelmatig opmerkingen van teamleden over de druk die zij ervaren hierdoor. Dit wordt versterkt door het feit dat ze elkaar steeds minder zien, doordat zij op allerlei plekken werken.

De term ‘team’ heeft dus diverse, zeer verschillende betekenissen. Op zich geen probleem. Wat ik echter zie is dat er in de praktijk een dynamiek ontstaat waarbij medewerkers van een team bij een verandering in eerste instantie sterk naar binnen gericht zijn en veel tijd en energie steken in het worden van een ‘echt team’ zoals zij dat percipiëren en gestalte willen geven. En dit terwijl de top van de organisatie juist met de verandering wil bewerkstelligen dat medewerkers meer naar buiten gericht zijn, een betere kwaliteit leveren en vaak ook een hogere productie realiseren. Zeer tegenstrijdige beelden en krachten, en dat allemaal doordat we het woord ‘team’ anders laden.

Ik zou zeggen laten we dat woord alleen nog gebruiken als er echt sprake is van een team in de zin van een gezamenlijke inspanning om een gezamenlijk resultaat te bereiken. Zoals een volleybalteam of een zeilteam. Een stel mensen die nagenoeg hetzelfde werk doen, maar dat onafhankelijk van elkaar doen, zou ik voortaan een ‘groep’ willen noemen. Dat is duidelijker in het ontwerp en geeft professionals meteen lucht, omdat er een ander verwachtingskader aan kleeft.

Erica Hehenkamp