Quiet quitting

De laatste tijd is er nogal veel te doen over quiet quitting, het verschijnsel dat (met name jongeren?) op het werk niet meer uren maken dan waar ze voor betaald worden en daar ook niet meer voor doen dan nodig. De een spreekt er schande van. Het zou lijntrekkerij zijn, ongemotiveerde jongeren betreffen en, dat met name, een wel heel erg transactionele relatie met het werk zijn. Ondankbaar is het! De ander begrijpt het wel: waarom zou je meer doen als het je niets oplevert? Het is een stil protest van de medewerker dat betekenisloos werk betekenisloos uitgevoerd wordt. Het is een aanklacht tegen de vervreemding die we op het werk ervaren. Juist heel goed!

Maar misschien moeten we quiet quitting zien als een symptoom van wat groters dan individuele motieven van mensen.

Veel organisaties beschouwen hun mensen als een belangrijk vehikel voor het creëren van wendbaarheid en flexibiliteit. De professie centraal, eigenaarschap tonen en zelforganisatie zijn concepten die daar invulling aan geven. Fantastisch natuurlijk, want als medewerker heb je de regelruimte nodig die je helpt om je werk goed te kunnen doen. Maar lang niet altijd pakken deze concepten en ontwerpen ook fantastisch uit. Ik kom vaak in situaties dat medewerkers die regelruimte moeten gebruiken om slechte organisatieontwerpen, onduidelijke doelen en opgaven of lastige vijfdubbele aansturingslijnen (lijnsturing, stafsturing, projectsturing, opgavesturing, assetmanagementsturing) werkend moeten krijgen.

We ontwerpen onze organisaties vaak zo dat we onze medewerkers ermee belasten in plaats van helpen. En ik kan me heel goed voorstellen dat je daar op een gegeven moment echt genoeg van hebt.

Of misschien heeft het te maken met dat we het heel gewoon en zelfs wenselijk zijn gaan vinden dat mensen hun passie, inspiratie, extra stapje vragen voor gewoon werk? Natuurlijk gun je iedereen dat hij met inspiratie en voldoening zijn werk doen; het werk wordt er leuker van. Fijn als een organisatie dat faciliteert. Maar dat is wat anders dan dat een organisatie erop leunt.

En wat is er mis met je werk goed doen in de uren die ervoor staan? Hoezo heeft een organisatie onze passie, inspiratie, manifestatie- en realisatieverlangens nodig om tot resultaat te komen? Werk is gewoon werk. Misschien is quiet quitting wel een heel verstandig verlangen naar gewoon goed georganiseerd werk dat je kunt doen in de tijd die ervoor staat, zonder alle extra’s die je er als persoon met huid en haar aan moet toevoegen. Of dat nou in uren of in passie is. Dus als een organisatie dat steeds van je nodig heeft, kan ik me voorstellen dat je op een gegeven moment vindt dat jij daar meer zelf over gaat dan de organisatie.

Je zou quiet quitting kunnen zien als een signaal van vervreemding. Niet gek misschien dat de laatste tijd de goede oude Marx en Engels [1] weer afgestoft worden. Richtten zij zich in het begrijpen van vervreemding nog op het verschijnsel dat de arbeider van het product dat hij maakt vervreemd is geraakt, omdat hij zelf het product is geworden. Nu gaat het nu om de inzet van ongeveer alles wat we te bieden hebben: onze passies, onze talenten, onze creativiteit. Rosa[2] bouwt voort op M&E en laat zien hoe we in een maatschappij van voortdurende versnelling terecht zijn gekomen waarin alles steeds meer beter en sneller moet en waar je, ook op je werk, niet uit kunt. Thijs Lijster[3] beschrijft in zijn boek De grote vlucht hoezeer we op ons werk een ‘totaalmens’ zijn geworden en hoezeer zelfs zoiets als vrije tijd niet in het licht van ontspanning kwam te staan, maar in het licht van recuperatie om daarna het werk weer goed te kunnen doen.

Dat quiet quitting, zou het niet een manier zijn om tegenwicht te geven? En is het daarmee niet een signaal dat we serieus moeten nemen? Niet om ervoor te zorgen dat mensen weer vol, snel, beter en geïnspireerder instappen, maar vooral om te kijken wat en hoe we anders moeten organiseren, zodat de balans weer een beetje terugkomt.

Leike van Oss

[1] Het communistisch manifest

[2] Leven in tijden van versnelling

[3] De grote vlucht inwaarts