Heldendom

We hebben helden bij de gratie van hun bewonderaars. 

Onlangs is de avondvierdaagse weer door vele voetjes gelopen, met ouders als fourageurs en tempomakers. Toen ik laatst weer zo’n clubje zag lopen, kwam een oude herinnering boven uit de tijd dat ik zelf deze ouderrol had. Langs de kant stond een ouderpaar met een groot spandoek: ‘Daphne, je bent een held!’ Terwijl ik dacht dat we met elkaar gewoon vier avonden vijf kilometer liepen. 

Ik beheers de kunst van het bewonderen vrij goed, ook al gaan sommigen dingen me te ver. Per slot van rekening is de ene held de andere niet. Recent had ik een collegiaal gesprek over wat de ander noemde ‘het verder brengen van het vak’. Het riep bij mij van de weeromstuit de wens op om ‘het vak juist terug te brengen’. Terug naar zijn grote denkers. De helden van ons vak. Wie zijn die helden, wat deden zij, wat hebben we aan hen te danken en hoe geven we in ons doen en laten uitdrukking aan wat we van hen geleerd hebben? 

We hebben in ons vak heel wat lege sokkels staan bij gebrek aan zin, tijd en aandacht voor het oprichten van standbeelden. Terwijl ik uit eigen ervaring weet hoe fascinerend het is om een leermeester von Kopf bis Fußte doorgronden. Opeens ontdek je vileine uithalen naar vakgenoten die je eerder niet opvielen, struikel je over een slordige redenering of een dogmatisch trekje en zie je welke invallen de tand des tijds niet hebben doorstaan. Het tragische lot van degene op de sokkel is immers dat ’ie ook kan wiebelen of er weer van af kan vallen. 

Dat zijn mijn mooiste helden: de wankele helden met hun zwakheden enhun briljante invallen. Waar je je, ondanks hun grootsheid, nog enigszins mee kunt verbinden. Waar je van kunt genieten, maar ook van kan denken: ’blij dat jij niet bij mij thuis op de bank zit’. 

Laten we geen beeldhouwers bestellen, want onze helden zijn niet van graniet. Onze helden willen gehoord, gelezen en besproken worden. Laten we ze voor een keer hun zin geven. Laten we tijd maken om met elkaar in gesprek te gaan over wie onze helden zijn, waar hun heldendom kieren of gaten van imperfectie vertoont en welke woorden ons blijvend raken en inspireren. 

Volgend jaar gaat de Ambachtsschool een festival houden, waarin we helden van het ambacht van organiseren en veranderen onder de loep nemen. In de aanloop daarnaar toe heb ik alvast een vraag voor jou: 

Wie mag zich verheugen in jouw al dan niet schurende bewondering? Laat het me weten (marijke.spanjersberg@icloud.com). Wie weet voeren we dan ook jouw held ten tonele op het Heldenfestival^[1]. 

Marijke Spanjersberg

^[1]Geen bloemen, toeters en spandoeken.