Bruggen Bouwen

Organisaties zijn complex en onvoorspelbaar, alles verandert continu. Dit vraagt van ons onzekerheid te verduren en het vermogen om te gaan met verschillen en paradoxen. Dat is hard werken. We hebben daarom goede werkrelaties nodig om dit aan te kunnen. Stevige werkrelaties geven ons de vaste grond onder onze voeten die we nodig hebben om het onbekende te betreden.

Op 2 september 2018 was Esther Perel, psychotherapeut en schrijver, te gast bij Zomergasten. In haar zeer populaire podcastserie, Where should we begin, praat Perel met stellen die zijn vastgelopen in hun relatie en probeert hen een nieuw perspectief te bieden.
Ze ziet een relatie als een verhaal waarbij ieder in die relatie een eigen versie heeft van dat verhaal. In een goede relatie zit er overlap tussen de verhalen. Soms is er geen enkele overlap tussen de verhalen. De verhalen lijken op geen enkele manier op elkaar, een ieder is zeker van het eigen gelijk en probeert onvermoeibaar de ander daarvan te overtuigen. ‘Deze zekerheid’, zo zegt Salvador Minuchin, de leermeester van Perel, ‘is de vijand van de verandering’. Beiden vinden dat de ander naar hun kant van de brug moet komen. ‘Systemische relatietherapie’, zo benadrukt Perel, ‘is een brug bouwen waar iedereen even naar de andere kant van de brug kan gaan.’

Als adviseur in samenwerkingsvraagstukken doen we dat niet anders. We bouwen bruggen
en doen dat steeds weer op een andere manier afhankelijk van de omstandigheden waarin de werkrelatie zich bevindt.
Hoewel bruggen bouwen elke keer opnieuw een unieke zoektocht is, begint het bij het echt horen van elkaars verhalen. In elk verhaal zit iets waardevols dat gehoord moet worden, dat in het licht moet komen te staan. De een wil namelijk gezien worden en dat wil de ander ook. Pas daarna kunnen we elkaar bevragen op elkaars zekerheden en kan er wellicht enige verwarring, nieuwsgierigheid en beweging gaan ontstaan.

Ik kan me nog goed herinneren hoe ik werkte met een managementteam en er een onverwacht mooie brug ontstond aan de hand van een heel simpele vraag. Het team staat aan het begin van een tweedaagse bijeenkomst waarin zij met elkaar keuzes moeten maken in een aantal zeer complexe vraagstukken, waarin het botst met de verschillende deelbelangen van de MT-leden. Het is tevens de eerste werkdag voor een nieuw lid van het managementteam. Twee van de MT-leden hebben hem al ontmoet in de sollicitatiegesprekken, de rest kent hem nog niet. In plaats van het bekende rondje waarin iedereen zich even op z’n zondags neerzet, pakken we het anders aan. Alle MT-leden beantwoorden de vraag: Waarom wil je dit nieuwe lid welkom heten in jullie team? Ook mochten ze nog een vraag aan hem stellen.

Alle leden krijgen even tijd om na te denken. Dan komt het gesprek op gang. De eerste blikt terug op de afgelopen jaren waarin dit team geworsteld heeft in de onderlinge samenwerking, waarin het lastig was te zeggen wat er gezegd moest worden. En hoe hij hoopt dat het nieuwe lid kan bijdragen aan de openheid in het team. Een ander lid vervolgt en geeft aan dat het hem in het sollicitatiegesprek was opgevallen dat het nieuwe lid erg open was over zijn eigen achtergrond en zijn bekwaamheden maar ook zijn onzekerheden en hoe dit voor hem één van de belangrijke redenen was om voor hem te kiezen. En dat hij wel wat meer zou willen weten over met welke samenwerkingservaringen het nieuwe lid binnenkomt in dit team.

Er komt een bijzondere sfeer in de bijeenkomst. Elk MT-lid neemt de tijd om te zeggen wat hij of zij belangrijk vindt. Tot slot geeft het nieuwe lid een reactie op wat hij heeft gehoord en beantwoordt hij de vragen die aan hem zijn gesteld. Hij is erg onder de indruk van wat hij heeft gehoord en roept uit: ‘Zo ben ik nog nooit ontvangen, heel erg bedankt. Ik heb het idee dat ik jullie nu al goed ken!’ En eigenlijk is iedereen onder de indruk. Er is veel meer besproken dan in aanvang werd verwacht. Er is een terugblik gekomen op de samenwerkingsvraagstukken in het team en er zijn verlangens uitgesproken voor de toekomst. Het verlangen naar meer openheid, te zeggen wat er gezegd moet worden, juist omdat het team met elkaar in barre tijden zit. Eigenlijk is het verhaal van de werkrelatie opnieuw gedefinieerd.

Ina Ahuis